Ten renesansowy dwór w Wilkowie Wielkim to prawdziwy fenomen przetrwania. Zabytek leży w samym środku wsi. Jest prawdziwym skarbem powiatu dzierżoniowskiego i gminy Niemcza. Jednak nie kochają go tam chyba zbyt mocno, ponieważ obiekt ten, którego fundamenty dotykają się piętnastego stulecia, wygląda na opuszczony, żeby nie powiedzieć porzucony.
Nigdy nie mogłam pojąć takiego lekkiego podejścia do skarbów dolnośląskich. Ta ziemia to prawdziwa kopalnia zabytków, których można tylko pozazdrościć, a jednak tak często dotykam się historii i miejsc, w których wartościowe historycznie budowle po prostu umierają. Brakuje im właściwej opieki, choć zostają wpisane na listę zabytków. Formalności staje się zadość, jednak obiekty się rozpadają. Gdzie tu sens?
Renesansowy Dwór w Wilkowie Wielkim.
Dwór w Wilkowie nie wygląda tak, jakby był w stanie agonalnym. Całkiem nieźle się trzyma. Ma spore szanse na przetrwanie i docenienie jego wartości. Ale oczywiście mało kto ma o tym pojęcie. Jestem ciekawa kto z Was słyszał o tym renesansowym skarbie w tej małej wsi dolnośląskiej? To przecież nie Zamek Książ czy Czocha, a jedynie dawna warownia niedaleko Niemczy. Dwór otoczony jest z jednej strony budynkami dawnego folwarku, a z drugiej pozostałościami parku krajobrazowego. Dostęp do niego nie jest trudny. Podobno mieszkają tam teraz tylko nietoperze…
Wilków Wielki.
Pierwszy raz zapisał się na kartach historii pod koniec czternastego stulecia. Wioska od samego początku przekazywana była z rąk do rąk kolejnym jej właścicielom wraz z rezydencją, która powstała tam pod koniec XV wieku. Wieżę, która otoczona była fosą wzniósł tam niejaki Nickel von Nimitz. Budowla ta pełniła funkcje zarówno mieszkalne jak i obronne, a sam Nickel był zapewne rycerzem. Potomkowie jego rozbudowali z czasem tę rycerską twierdzę, i już na początku XVII stulecia dobudowano do wieży kolejne skrzydła. I tak właśnie powstał ten oto renesansowy dwór w Wilkowie Wielkim.
Dwór w Wilkowie Wielkim. Renesans w nieskalanej postaci.
Nowa bryła wchłonęła pierwotną, średniowieczną formę i przemyciła ją do naszych czasów. Kolejni właściciele majątku w Wilkowie Wielkim dokładali swoje „trzy grosze” do wyglądu dworskiej rezydencji, zmieniając zarówno wygląd budynku jak i jego otoczenie. Dlatego też przez wieki pojawiały się tam coraz to nowe akcenty architektoniczne. Dziś nie ma już śladów po wspaniałym zagospodarowaniu terenu dworskiego. Ongiś pałac otoczony był fosą, która przecięta była przez uroczy mostek, który prowadził na salony. Wcześniej zapewne pełnił on rolę mostu zwodzonego. W parku znajdował się również akwen wodny. Niewielki staw i fosa dziś już nie istnieją. Licznie zmieniający się właściciele dworu nie odważyli się jednak naruszyć jego renesansowego charakteru. Do dziś jest to bardzo wyraźne i nie ma najmniejszych wątpliwości, z którym stylem architektonicznym od stuleci związany jest ten zabytek.
Podczas wojny między Austrią, a Prusami w roku 1866 w dworze powstał szpital polowy.
Niedługo potem majątek w Wilkowie Wielkim nabywa Carl von Chappuis i rezyduje tam do swojej śmierci, pozostawiając dwór w rękach spadkobierców, którzy sprzedają go na początku XX stulecia Willemu Rodatzowi. Ten czas wpłynął na zmiany wyglądu obiektu, jednak nie odebrał mu renesansowej tożsamości. Willy był ostatnim przedwojennym właścicielem majątku i rezydencji. Po 1945 dawne dobra ziemskie znacjonalizowano. Będąc w rękach państwowych dwór w Wilkowie Wielkim, służący wówczas jako mieszkania dla pracowników i pomieszczenia biurowe, był remontowany, co sprawiło, że cudownie ocalał do dziś. Po roku 2010 obiekt poszedł pod młotek…
Dzisiejsza bryła dworska to efekt wieków, w których powstawała ona i zmieniała się. Jej ściany to mieszanina kamienia i cegły. Ten odsłonięty fragment muru to dawna wieża rycerska.
W późniejszych latach zdobiono ją boniami i sgrafiito. Dekoracje to o nietuzinkowej urodzie.
Okna noszą ślady przeszłości, których czas nie zatarł.
Kamienny, gotycki, zamurowany portal to również ślad po starej, średniowiecznej wieży obronnej. Nie wiem jak dziś wyglądają wnętrza, ponieważ budynek jest niedostępny. Ten renesansowy dwór to prawdziwe cudo. Obiekt jest wspaniały i ma prześwietną przeszłość. W murach jego zapisana jest średniowieczna historia tego terenu. Pod tynkiem znajdują się oryginalne fragmenty leciwej warowni sprzed wieków. To relikty o wartości bezcennej…
Dwór w Wilkowie Wielkim to przykład metamorfozy i fenomenu przetrwania. Dopasował się do dziejów, współpracował przez wieki ze swoimi właścicielami i zachował formę. Byłoby miło żeby teraz, po tym wszystkim, ktoś to docenił…
