Sobótka to niewielkie miasteczko na Dolnym Śląsku, położone niedaleko Wrocławia. Nad Sobótką góruje Ślęża. To jedno z najstarszych miast w Polsce. Jego powstanie datuje się na rok 1221. Najpierw jednak była to osada targowa, o której w dokumentach pierwszy raz napisano już na początku XII stulecia, zanim jeszcze otrzymała ona prawa miejskie. Nazwano ją wówczas Sabath. I pewnie od tego faktu pochodzą najróżniejsze opowieści o sabatach czarownic na Ślęży. Legendarna Sobótka rozpala wyobraźnię. Pierwotne brzmienie jej nazwy kojarzy się demonicznie…
Pogaństwo w tym miejscu było silnie zakorzenione. Tak bardzo, że do dziś jest żywe w okolicznościach związanych z niektórymi atrakcjami na górze Ślęży. Walkę z starodawnymi wierzeniami pierwsi podjęli kanonicy regularni od Świętego Augustyna z konwentu w Arrovaise. Wprowadzili się oni do Sobótki w 1128 roku i na szczycie góry wybudowali kościelną rotundę. Ale bardzo szybko przenieśli się nieco niżej, do Górki, która dziś jest częścią miasta Sobótki. Ale i tam nie wytrzymali długo. Słowiańskie bóstwa bowiem bardzo szybko i stamtąd przegoniły ich aż do Wrocławia.
Legendarna Sobótka i góra pełna czarów.
Kanonicy od świętego Augustyna pomimo swojego przygotowania misyjnego i niezwykłej odporności psychicznej w walce ze złem, nie poradzili sobie wówczas z pogaństwem na tak szeroką skalę. Góra była pełna czarów. Ludzie składali na niej ofiary. Odwiedzali starożytne kręgi kamienne, urządzali tam święta – takie jak na przykład Noc Kupały. Palili święte ognie i odprawiali rytuały. To było najwyraźniej ponad ich siły aby tam nawracać na chrześcijaństwo, choć oficjalnie było ono wówczas ustanowioną religią państwową.
Legendarna Sobótka. Koleje losu…
To Henryk Brodaty uczynił Sobótkę miastem. Ponad sto lat po tym fakcie ten ośrodek miejski staje się własnością czeskich królów. A.D 1428 miasto zostaje splądrowane przez husytów. Kilkadziesiąt lat później do Sobótki wracają Augustianie. Tym razem zostali zdecydowanie na dłużej. Do dziś pozostała po nich rezydencja, której części składają się z kilku wieków. Głównie jest to zabudowa dziewiętnastowieczna, ale najstarsze jej fragmenty klasztorne pochodzą z XIII I XIV stulecia.
Miasto staje się od tamtego czasu dobrym miejscem do życia. Rozkwita i rozwija się prężnie. Niestety nadchodzi wojna trzydziestoletnia, a ta nie oszczędza Sobótki, która nie posiadała żadnych fortyfikacji.
Jak to możliwe, że tak stare miasto nie posiadało murów obronnych?
Nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie. Każde porządne, śląskie, średniowieczne miasto powinno być otoczone murem obronnym z bastejami. W jednym z jego naroży winien stać warowny, średniowieczny zamek. A tymczasem w temacie zamku w Sobótce dowiadujemy się jedynie o tym, który mógł istnieć w pobliskiej ongiś wiosce Górce. Wspaniała warownia stała również na szczycie góry Ślęży. Była to czternastowieczna forteca z prawdziwego zdarzenia. Ale w Sobótce położonej nieco niżej, w stóp tutejszego, pogańskiego Olimpu, nikt nie pomyślał o fortyfikacjach. Dlatego też miasto to tak bardzo dostawało po czterech literach w swojej historii.
Legendarna Sobótka. Klimat powojenny.
Miasto zostało zniszczone przez wojnę trzydziestoletnią. Znikały wówczas z powierzchni ziemi jej kamienice i inne budowle – gotyckie i renesansowe. A potem przyszedł wielki pożar i w 1730 dokończył dzieła tak, że Sobótka straciła niemal całkowicie swoje historyczne zaplecze architektoniczne. I w takim stanie niedługo potem stała się własnością Prus. Augustianie panoszyli się tam jeszcze do czasów sekularyzacji. Później nastały czasy lepsze i gorsze dla miasta.
Po tych lepszych przyszła kolejna, II wojna światowa. kiedy Armia Radziecka zdobyła Sobótkę, nie istniała ona już nawet w połowie. Kolejny raz została wyniszczona do granic wytrzymałości.
Sobótka turystyczna.
W Sobótce jest coś, co mnie jednocześnie odpycha i hipnotyzuje. Nieporadność militarna tego miasta w dziejach wydaje mi się mało pociągająca, ale miejsca, które z tej historii się ostały, sprawiają, że niemal co roku tam wracam.
Sprawia to góra Ślęża, jej pogańska przeszłość i teraźniejszość. Również Zamek Górka oraz kościół, który stoi na miejscu dawnego zamczyska.
A miasteczko samo w sobie jest po prostu sympatyczne. Znajdują się tam trzy świątynie, które dzieli metryka powstania tak bardzo, że nie można ich w żaden sposób porównywać.
Sobótka składa się dziś z samej siebie i dwóch dawnych wsi, zwanych Górka i Strzelbów.
Jest tam naprawdę miło i czuje się klimat pełen słowiańskich akcentów. Rynek jest niewielki, zwieńczony majestatem dziewiętnastowiecznego ratusza, a skwerek z makietą tamtejszej pogańskiej góry, dodaje mu turystycznego splendoru.
Wejdź na Ślężę po zmroku, w Noc Kupały. Rozpal ogień na szczycie góry i posłuchaj bębnów. Daj się ponieść pradawnej baśni, albo i nie baśni. Wtedy zrozumiesz dlaczego miejsce to jest magiczne…
Sobótka jest cicha, pomimo że jest to miejsce wielu ciekawych zlotów tematycznych i imprez. Jest spokojna pomimo, że nie brakuje tam miejsca do zakotwiczenia na dzień lub dwa. Po zmroku, na rynku słychać jak śpiewają ptaki. W wilgoci płynącej od góry kodują się najróżniejsze zapachy roślin, które rosną w okolicy. W letni, sobótkowy wieczór, siedząc na parkowej ławce, czuje się jak „motyle latają w brzuchu”. To przygoda, wolność i pogaństwo dają o sobie znać pierwotnej naturze ludzkiego pochodzenia…
Tutaj znajdziesz trasę zwiedzania Sobótki.
