Wiele jest na dolnośląskiej ziemi wspaniałych obiektów sakralnych z historią, że klękajcie narody, ale nic nie może równać się z trzema protestanckimi kolosami, które powstały z drewna, gliny i słomy. Były to Kościoły Pokoju w Jaworze, Świdnicy i w Głogowie.
Głogowski przybytek Pański niestety nie dotrwał do naszych czasów. Natomiast Kościół Pokoju w Świdnicy opisałam w osobnym materiale na tym blogu i zbudowałam go w taki sposób, aby pełnił trzy funkcje jednocześnie — był źródłem wiedzy zarówno historycznej, jak i praktycznej, cieszył oczy dzięki sporej ilości fotografii oraz był po prostu do poczytania do porannej kawy.
Jawor. Kościół Pokoju
Niewątpliwie jest to fenomenalny przykład sakralnego budownictwa na Dolnym Śląsku. Plan był taki, aby łaskawie pozwolić na wzniesienie tej świątyni, ale w miarę możliwości utrudnić to przedsięwzięcie tak bardzo, jak tylko się da. Wszystkie chwyty były więc dozwolone.
Kiedy zakończyła się wojna trzydziestoletnia, w której walczącymi stronami byli katolicy pod Habsburgami i protestanci Rzeszy Niemieckiej wraz ze sporą częścią reszty Europy, podpisano traktat westfalski. Ten pokojowy układ obejmował kwestie polityczne, terytorialne i ustrojowe, a także religijne. To właśnie wówczas luteranie dostali pozwolenie na wybudowanie trzech Świątyń Pokoju w Jaworze, Świdnicy i w Głogowie, jednak były warunki!
Tylko drewno, glina i piach
Jego Wysokość Ferdynand II Habsburg owszem pozwolił budować, ale za własne pieniądze tych, którzy chcieli mieć kościół protestancki w Jaworze. Zakazał kategorycznie używania do tego celu kamieni, cegieł i gwoździ. Tylko drewno, glina, słoma i piach. Dodatkowo warunkiem była lokalizacja obiektu sakralnego. Nie było miejsca w miastach dla żadnego z trzech Kościołów Pokoju. Każdy z nich musiał pozostawać poza ich granicami.
Oprócz tego te Domy Modlitwy w żadnym wypadku nie mogły posiadać dzwonnic, aby nie przypominały świątyń godnych Boga. Liczył się również czas. Protestanci mieli na to przedsięwzięcie tylko jeden rok. Nie posiadali ani trwałych materiałów budowlanych, ani wystarczająco dużo czasu na zebranie środków finansowych, a więc Jego Wysokość nie miał wątpliwości, że albo nie zdarzą, albo zrobią to szybko i byle jak, co nie będzie wróżyć długiego żywota tym obiektom sakralnym. Ich przeznaczeniem była zagłada.
Kościół Pokoju w Jaworze
Protestanci jednak w tych odległych czasach wykazali się niesamowitym sprytem. Wznieśli na niewielkich powierzchniach kościoły, które mieściły tysiące dusz w jednym czasie. Każdy, kto odwiedzi Kościół Pokoju w Jaworze, zobaczy na własne oczy, że miejsc tam jest tysiące.
Trzymali się zasad, a raczej kłód, które rzucano im pod nogi i z drewna, gliny i piasku stworzyli to architektoniczne cudo. Ryglowa konstrukcja w swoich ramach trzyma cztery kondygnacje potężnego kościoła, który zaprojektowany został przez fenomenalnego architekta Albrechta Sabischa. Poza tym jest jeszcze barokowy wystrój świątyni. Połączenie drewna z tym stylem jest po prostu genialne.
Warto zwracać tam uwagę na szczegóły, które ukryte są na emporach, kazalnicy, ołtarzu. Jest ich tak wiele, że nie sposób wszystkich dojrzeć, bo można tam dostać oczopląsu, jednak podczas zwiedzania dla turystów udostępnione jest nagranie, które odtwarzane jest w obiekcie i lektor zwraca uwagę zwiedzających na najciekawsze miejsca oraz opowiada o historii kościoła. Przewodnik audio dostępny jest w kilku językach i wliczony w cenę biletu wstępu.
Ambona, organy i ołtarz
Ambona kościelna jest dziełem rzeźbiarza z Legnicy, Matthausa Knotte, który nie tylko ją wykonał, ale również zaprojektował. Kazalnica znajduje się przy północnej emporze i wspierana jest przez anioła, który ma wysokość ludzkiego wzrostu i trzyma w ręku otwartą księgę. Na balustradzie natomiast wyrzeźbiono postaci ze Starego i Nowego Testamentu. Mojżesza, czterech ewangelistów i Jana Chrzciciela. Na baldachimie ambony znajduje się figura Chrystusa zmartwychwstałego. Jest tam też rzeźba gołębicy, która symbolizuje Ducha Świętego. Dzieło to zostało złocone przez Georga Flegela, a w 2005 roku ambona została odrestaurowana.
Pierwszy instrument kościelny pochodził z 1663 roku i zbudował go mistrz Johann Hifrichter, ale już w roku 1855 Kościół Pokoju w Jaworze był wyposażony w nowe organy. Skonstruował je Aleksander Lummert. W 1896 roku instrument ten został rozbudowany przez słynną firmę Schlaga ze Świdnicy.
Główny ołtarz w świątyni został ufundowany przez rodzinę Hochbergów w 1676 roku. Wykonał go Michał Schteudner. W centralnej części ołtarza widzimy Jezusa z Getsemane. Po prawej znajduje się rzeźba drewniana, która przedstawia Mojżesza, a po drugiej stronie rozpoznajemy Jana Chrzciciela.
Jawor. Kościół Pokoju. Informacje praktyczne
Warto wiedzieć, że świątynia ta znajduje się od 2001 roku na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest to więc niemałej sławy zabytek, do którego przez cały rok ściągają tłumy turystów z całego świata.
Parking
Jawor nie jest wielkim miastem, ale na jego terenie znajduje dość sporo parkingów, w tym jeden w bezpośredniej bliskości Kościoła Pokoju, przy ulicy 1 Maja (około 50 metrów od zabytku). Natomiast autokary parkują w zatoczce przy ulicy Wyszyńskiego.
Godziny zwiedzania
Kościół Pokoju w Jaworze czynny jest każdego dnia.
Od 1 kwietnia do 31 października:
Poniedziałek-sobota od 10:00 do 17:00
Niedziela i święta kościelne od 12:00 do 17:00
Od 1 listopada do 31 marca:
Kościół otwierany jest jedynie dla minimum sześcioosobowych grup, przy czym konieczne jest wcześniejsze telefoniczne umówienie się na planowaną wizytę.
Ceny biletów
Wstęp nie jest drogi, ponieważ to jedynie 12 złotych od osoby. Podczas zwiedzania każdy turysta może swobodnie poruszać się po obiekcie i ma na to w zasadzie czas nieograniczony. Niektórzy zostają w świątyni 20 minut, inni godzinę, a ci najbardziej zainteresowani szczegółami nawet kilka godzin. Wspomniane wyżej nagranie odtwarzane jest w tym czasie w językach polskim, angielskim, niemieckim, portugalskim, rosyjskim, włoskim, szwedzkim, hiszpańskim, japońskim, francuskim i holenderskim.
Przewodnicy
Oprócz zwykłego zwiedzania jest możliwość zatrudnienia przewodnika dla większych grup, na przykład dla wycieczek szkolnych. W ten sposób z całą pewnością można bardziej skupić uwagę młodych ludzi na zabytku i jego historii. Ta usługa jest płatna dodatkowo, a oprowadzenie nie jest dłuższe niż 30 minut.
Warto też wiedzieć, że Kościół Pokoju w Jaworze to parafia ewangelicko-augsburska i w świątyni odbywają się nabożeństwa w każdą niedzielę i święta o godzinie 11:00. A od maja do września w tym przybytku Pańskim organizowane są Jaworskie Koncerty Pokoju.
Każdy, kto choć raz odwiedzi Kościół Pokoju w Jaworze, zawsze już będzie tęsknił do tego niezwykłego miejsca. Dlatego też tak wielu ludzi powraca tam, aby przeżyć jeszcze raz tę fantastyczną przygodę z architekturą i dziejami Dolnego Śląska. Poza tym zajmującym obiektem historycznym w tym leciwym mieście znajduje się więcej wspaniałych zabytków, które naprawdę warto zobaczyć!
Czy wiesz drogi Czytelniku/Czytelniczko, że autorki bloga Nieustanne Wędrowanie napisały wspólnie książki o Dolnym Śląsku? Poniżej znajdziecie informacje na ten temat. Koniecznie zerknijcie :)
Artykuł zawiera autoreklamę
